เหตุใด? บาสเกตบอล 3×3 ไทย ประสบความสำเร็จมากกว่าทีม 5 คน บาสเกตบอลเป็นกีฬาประเภททีมของไทยที่ผ่านเข้าไปเล่นโอลิมปิกเกมส์ 1956 ที่เมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย แต่นั่นก็เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นเมื่อ 65 ปีก่อน หลังจากนั้นมาวงบาสบ้านเราค่อนข้างซบเซามากขึ้นเรื่อยๆ สังเกตได้จากผลงานในซีเกมส์ ทีมชายไม่เคยได้เหรียญทองเลยจากเข้าชิง 8 ครั้ง แพ้ฟิลิปปินส์ราบคา ส่วนทีมหญิงยังพอมีผลงานบ้างคว้าแชมป์ไป 5 ครั้ง จากการเข้าขิง 14 ครั้ง ส่วนในระดับทวีปอย่างเอเชียนเกมส์ มีเพียงทีมชายที่คว้าเหรียญเงินได้ในปี 1966 หลังจากนั้นก็ไม่เคยเฉียดเข้าใกล้ระดับทวีปอีกเลย
แต่ทว่าในช่วงหลังวงการบาสเกตบอลไทยกลับมาตื่นตัวกันอีกครั้ง จากการมีลีกอาชีพ มีการถ่ายทอดสดผ่านจอโทรทัศน์ทุกสัปดาห์ มีแฟนบาสเกตบอลแห่เข้าไปชมเกมกันในสนามอย่างหนาแน่น ขณะที่บาสเกตบอล 3×3 แม้ว่าจะเป็นกีฬาใหม่ แต่ความนิยมในบ้านเรานั้นสูงขึ้นมีการจัดรายการแข่งขันอยู่ตลอดทั้งปี ขณะที่ผลงานในทีมชาติ บาส 3×3 โดดเด่นขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในช่วง 5 ปีหลัง ถือว่าประสบความสำเร็จมากกว่าบาส 5 คนเสียอีก แถมในรุ่นอายุไม่เกิน 23ปี หญิง ยังสร้างประวัติศาสตร์ให้วงการบาสเกตบอลไทย ด้วยการควอลิฟายผ่านเข้าไปเล่นชิงแชมป์โลกได้เป็นครั้งแรก
ความแตกต่าง บาสเกตบอล 3×3 กับ 5×5
บาสเกตบอล 3×3 แน่นอนว่าจำนวนผู้เล่นไม่เท่ากันและเล่นต่างกัน คุณจะเห็นว่าบาสเกตบอล 3×3 มีการเล่นเพียงกระดานเดียวในครึ่งคอร์ท แต่ละครั้งที่คุณเปลี่ยนการครองบอล คุณจะมีเวลาเพียง 12 วินาทีในการครองบอลหรือยิง ผู้เล่นต้องนำลูกบอลขึ้นมาเพื่อเริ่มต้นใหม่อีกครั้งนอกเขตแดนที่เรียกว่าเส้นสองจุด เรามีเวลามากกว่า 24 วินาทีในการครองเกม รวมถึงเกมที่ค่อนข้างแตกต่างจากทีม 5 คน
“โค้ชกล้วย” สุปราณี รูดรอดกิจ อดีตนักบาสเกตบอลที่มีประสบการณ์ทั้งประเภททีม 3×3 และ 5 คน และปัจจุบันเป็นโค้ชทีมบาสเกตบอล 3×3 หญิงของไทย กล่าวว่า มันไม่ง่าย. นักกีฬาทุกคนต้องแข็งแรง ดีกว่าทีม 5 คน เพราะมีตัวสำรองตัวเดียว คุณภาพของเกมสูงมาก เกมเร็ว ดูสนุก ใช้เวลาเล่นเกมเพียง 12 วินาทีเท่านั้น ผู้เล่นต้องจดจ่ออยู่กับเกมเสมอ เคลื่อนที่ตลอดเวลา แข่งขันเพียง 10 ครั้งเท่านั้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ โปรแกรมในหนึ่งวันมี 3-4 รอบ และเนื่องจากเกมเป็นไปอย่างรวดเร็ว แต่ละรอบ ผู้เล่นทุกคนและทีมจึงจัดกันแบบไม่มีกั๊ก
“การฟาวล์ก็ยากกว่า ถึงขั้นเป็นเรื่องแท็คติคที่ต้องสอนกันเลยใหม่ กระแทกแบบไหน ดึงแบบไหนไม่ฟาวล์ เคยมีเหตุการณ์นักกีฬาโดนดึงเสื้อขาดยังไม่ฟาวล์ คือถ้าไม่ฟาวล์รุนแรงจริงๆกรรมการจะไม่เป่า”
“ซึ่งแตกต่างจากทีม 5 คน ที่เล่นกันถึง 4 ควอเตอร์ มีตัวเปลี่ยนมากกว่า โดนตัวนิดหน่อยก็ฟาวล์แล้ว มันมีแท็คติคในการหยุดเกมเพื่อให้นักกีฬาได้พัก“
3×3 เหมาะกับนักกีฬาไทย
แม้ว่าบาสเกตบอลเป็นกีฬาที่ตัดสินกันด้วยความแม่นย้ำในการชู๊ต แต่ตลอดทั้งเกม นักกีฬาทั้ง 2 ทีม ร่างกายจะปะทะกันตลอด ดังนั้นความแข็งแรงก็เป็นเรื่องสำคัญเช่นกัน แต่สำหรับนักกีฬาไทยเมื่อเปรียบเทียบกับนักกีฬาต่างประเทศ ส่วนใหญ่แล้วจะเสียเปรียบเรื่องรูปร่างและความแข็งแรง แม้ว่าหลายคนจะมีความสามารถเฉพาะตัวดี เอาตัวรอดได้ แต่เมื่อต้องเจอกับการตั้งโซน 5 คน ก็ใช่ว่าจะบุกทะลวงได้ไปทำแต้มได้ทุกครั้ง
“นักกีฬาเราส่วนใหญ่เลยนะ เสียเปรียบเขาเรื่องรูปร่าง ทั้งส่วนสูงและความหนา สังเกตไหมทีม 5 คน ทำไมเราถึงสู้เขาได้แค่ในควอเตอร์ 1 กับ 2 ทำไมควอเตอร์ 3 และ 4 เราถึงแผ่ว เพราะมันมีการปะทะกันตลอด นานๆเข้าก็หมดแรงก่อน”
“ส่วนทีม 3 คน มีเท่าไหร่ใส่หมด เกมมันสั้นแค่ 10 นาที แต่เป็น 10 นาทีที่วัดกันที่ความแม่น ใครถึง 21 แต้มก่อนชนะอีก มันก็จะมีแท็คติคในการทำแต้มให้เร็วๆ อย่างออกนอกเส้น 2 แต้มก็ชู๊ตเลย เพราะฉะนั้นเกมจะไม่ยืดเยื้อ ผลัดกันรุกผลัดกันรับตลอด อะไรมันก็เกิดขึ้นได้”
“เราเป็นนักกีฬามาก่อน เราจะรู้ว่านักกีฬาจะต้องใช้ความฟิตขนาดไหน ทำยังไงให้มีแรงเหลือไว้เล่นในรอบต่อไป” “โค้ชกล้วย” ทิ้งท้ายได้อย่างน่าสนใจ
กีฬาใหม่ คู่แข่งยังน้อย
ตั้งแต่ปี 2008 บาสเก็ตบอล 3×3 เป็นกีฬาระดับนานาชาติมาโดยตลอด ในการแข่งขัน Asian Beach Games เหรียญรางวัลจะอยู่บนโต๊ะเสมอ ในปี 2008 ทีมหญิงได้รับเหรียญทองแดง และในปี 2014 ทั้งทีมชายและทีมหญิงจบอันดับสาม 2009 Indoor and Martial Arts Games ทีมหญิงได้รับเหรียญรางวัล ทีมชายชิงแชมป์ครั้งแรก คว้าเหรียญทองแดง ส่วนทีมหญิง ปี 2017 คว้ารองเหรียญทองอันดับสอง ทีมหญิงคว้าเหรียญทองแดงและเหรียญเงินตามลำดับ
อย่างไรก็ตาม รายการทั้งหมดข้างต้นจะรวมถึงเอเชียบีชเกมส์ เอเชียนอินดอร์และมาร์เชียลอาร์ตเกมส์ และซีเกมส์ ซึ่งมีมากถึง 10 ทีม ด้วยอายุไม่เกิน 23 ปี ทีมหญิงอยู่ในอันดับที่ 19 ของโลกและอันดับที่ 6 ของเอเชียในรุ่นนี้ อันดับชายอยู่ที่ 45 ของโลกและอันดับ 13 ของเอเชีย ซึ่งถือว่าดีพอสมควร
ค่านิยมพุ่งสูงขึ้น
อันที่จริงแล้วบาสเกตบอล 3 คน ได้รับความนิยมมานานแล้ว แต่มักจะเล่นกันตามสวนสาธารณะ ใต้ทางด่วนหรือตามสถานศึกษามากกว่า หากใครผ่านไปผ่านมามักจะเห็นภาพวัยรุ่น 6 คน สวมใส่เสื้อยืดธรรมดาหรือเสื้อแขนกุด กางเกงขาสั้น รองเท้าผ้าใบ ชูไม้ชูมือกันท่ากันทางอยู่ใต้แป้น ไม่จำเป็นต้องรวมทีมให้ครบ 10 คนก็เล่นได้ บางกลุ่มใช้เป็นตัวเชื่อมโยงของคนมีใจรักบาสเกตบอลเหมือนกันๆมาเพื่อพบปะพูดคุยและเล่นสนุกกันไป
เพียงแต่กีฬาชนิดนี้ยังไม่ได้จัดให้มีการแข่งขันแบบเป็นทางการ จนกระทั่งสหพันธ์บาสเกตบอลนานาชาติ หรือ ฟีบ้า เริ่มเล็งเห็นความสำคัญของกีฬาชนิดนี้ จึงมีได้ริเริ่มให้มีการกำหนดกฎกติกาอย่างชัดเจนตั้งแต่ปี 2007 โดยใช้ชื่อว่า บาสทรีออนทรี พร้อมกับจัดให้มีทัวร์นาเม้นท์แข่งขันเยอะขึ้นในทั่วโลก แถมยังมีการถ่ายทอดสดผ่านทาง Youtube ทำให้มีคนเห็นมากขึ้น สนใจและติดตามชมเกม แม้ว่ามูลค่าอาจจะยังไม่เยอะเท่าบาส 5 คน แต่กระแสความนิยมก็เพิ่มขึ้นทุกปี
ลงทุนน้อยกว่า
ขณะที่ในบ้านเราเป็นธรรมดาเมื่อนักกีฬาทำผลงานได้ดี สมาคมฯก็ย่อมทุ่มงบลงทุนเพิ่มขึ้นเพื่อต่อยอดความสำเร็จและเป็นหน้าเป็นตา รวมไปถึงผู้สนับสนุนจากภาคเอกชนก็หลั่งไหลเข้ามาตามกลิ่นของความสำเร็จ โดยหวังได้กระจายแบรนด์สินค้าให้เป็นที่รู้จักเพิ่มมากขึ้น ปัจจุบันรายการแข่งขัน 3×3 ในบ้านเราก็มีผุดขึ้นมาทั่วประเทศและมากขึ้นทุกปี ทั้งในส่วนของสมาคมกีฬาบาสเกตบอลแห่งประเทศไทยเป็นผู้จัดหรือแม้แต่เอกชนจัดเองก็ตาม ทำให้มีเยาวชนที่เล่นกีฬาบาสสนใจจับกลุ่มลงแข่งเป็นจำนวนมากโดยเสียเพียงค่าสมัครแค่เล็กน้อย
ส่วนงบประมาณที่ใช้ส่งนักกีฬาไปแข่งขันและเก็บตัวในต่างประเทศจัดว่าอยู่ในระดับที่ลงทุนแล้วคุ้มค่า เพราะส่งแข่งครั้งหนึ่งเต็มที่ก็ไม่เกิน 6 คน (นักกีฬา 4 โค้ช 1 ผู้จัดการทีม 1) ขณะที่บาสเกตบอลนั้นมีผู้เล่นมากกว่าเกือบ 3 เท่า รวมทีมงานสต๊าฟโค้ชต่างๆ เรียกได้ว่าค่าใช้จ่ายผิดกันลิบ ดังนั้นจึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมถึงเห็นบาส 3 คน ส่งแข่งในต่างประเทศมากกว่า
